Zmiana składu osobowego spółki jawnej działającej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej

Podmiotom prowadzącym działalność na terenie specjalnych stref ekonomicznych przysługuje zwolnienie uzyskanych dochodów z podatku dochodowego. Zwolnienie przysługuje nie tylko podatnikom prowadzącym działalność w formie spółki z o.o. czy spółki akcyjnej ale również w formie spółek osobowych np. w formie spółki jawnej czy komandytowej. W przypadku spółek osobowych każdy ze wspólników korzysta ze zwolnienia osobno. Wątpliwości co do zasad korzystania ze zwolnienia pojawiają się w przypadku gdy nowy wspólnik przystąpi do spółki lub dotychczasowy wspólnik z niej wystąpi.

Przykład

Czterech wspólników prowadzi działalność w formie spółki jawnej na terenie suwalskiej specjalnej strefy ekonomicznej. Działalność prowadzona jest na podstawie zezwolenia wydanego przez Ministra właściwego do spraw gospodarki. Dochód każdego ze wspólników uzyskany z działalności na terenie strefy korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Jeden ze wspólników zamierza wystąpić ze spółki. Czy wystąpienie wspólnika ze spółki powoduje utratę zwolnienia z podatku dochodowego za okres, kiedy był wspólnikiem spółki?

Powyższe zwolnienie przewiduje przepis art. 21 ust. 1 pkt 63a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) zwanej dalej ustawa o p.d.o.f. W myśl tego przepisu „wolne od podatku dochodowego są dochody podatników, uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. Nr 123, poz. 600 ze zm.), przy czym wielkość pomocy publicznej udzielanej w formie niniejszego zwolnienia nie może przekroczyć wielkości pomocy publicznej dla przedsiębiorcy, dopuszczalnej dla obszarów kwalifikujących się do uzyskania pomocy w największej wysokości, zgodnie z odrębnymi przepisami".

Rozporządzenia w sprawie poszczególnych specjalnych stref ekonomicznych znajdujących się w różnych miejscach w Polsce uszczegóławiają zasady przyznawania zwolnień. Z reguły uregulowane jest to w przepisie § 5 tych rozporządzeń. Przykładowo zgodnie z przepisem § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. w sprawie suwalskiej specjalnej strefy ekonomicznej (Dz.U. z 2004 r., Nr 224, poz. 2271 ze zm.) zwolnienie od podatku dochodowego z tytułu kosztów nowej inwestycji przysługuje przedsiębiorcy, począwszy od miesiąca, w którym poniósł wydatki inwestycyjne w okresie od dnia uzyskania zezwolenia, aż do wyczerpania dopuszczalnej pomocy regionalnej, pod warunkiem że:

1. nie przeniesie w jakiejkolwiek formie własności składników majątku, z którymi były związane wydatki inwestycyjne - przez okres 5 lat od dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym;
2. będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres nie krótszy niż 5 lat.

Jak widać przepisy dotyczące zwolnień zarówno w ustawie o p.d.o.f. jak i przepisy w szczegółowych rozporządzeniach dotyczących poszczególnych stref ekonomicznych nie uzależniają prawa do przyznawania zwolnienia z podatku od składu osobowego spółki. Istotne jest to, żeby spółka prowadziła działalność zgodnie z zasadami prowadzenia działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej.

Również przepisy regulujące zasady przyznawania zezwoleń na działalność w specjalnej strefie ekonomicznej nie odnoszą się do przypadku zmiany składu osobowego spółki jawnej. Oznacza to, że wystąpienie wspólnika ze spółki nie będzie powodowało cofnięcia zezwolenia na wykonywanie działalności w strefie przez pozostałych w spółce wspólników.

Zezwolenie jest podstawą do działania w specjalnej strefie ekonomicznej. Zezwolenia udziela, cofa i zmienia Minister właściwy do spraw gospodarki. Zezwolenie jest wydawane na podstawie art. 16 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i określa ono przedmiot działalności gospodarczej oraz warunki dotyczące w szczególności:

1. zatrudnienia przez przedsiębiorcę przy prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie strefy przez określony czas określonej liczby pracowników.
2. dokonania przez przedsiębiorcę inwestycji na terenie strefy o wartości przewyższającej określoną kwotę.

Art. 19 ust. 3 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych przewiduje, że zezwolenie może być cofnięte albo zakres lub przedmiot działalności określony w zezwoleniu może zostać ograniczony, jeżeli przedsiębiorca:

1. zaprzestał na terenie strefy prowadzenia działalności gospodarczej, na którą posiadał zezwolenie, lub
2. rażąco uchybił warunkom określonym w zezwoleniu, lub
3. nie usunął uchybień stwierdzonych w toku kontroli, o której mowa w art. 18, w terminie do ich usunięcia wyznaczonym w wezwaniu ministra właściwego do spraw gospodarki.

W każdym wypadku wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej należy sytuację spółki rozstrzygnąć w oparciu o przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) zwanego dalej „Kodeksem handlowym". Należy zbadać czy wystąpienie wspólnika nie powoduje rozwiązania spółki. Zgodnie z art. 58 cyt. wyżej Kodeksu handlowego rozwiązanie spółki powodują:

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki.
2. jednomyślna uchwała wszystkich wspólników.
3. ogłoszenie upadłości spółki.
4. śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości.
5. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika.
6. prawomocne orzeczenie sądu.

Artykuł 59 Kodeksu handlowego przewiduje jednak, że spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w przypadku, gdy pomimo istnienia przyczyn rozwiązania przewidzianych w umowie, prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników.

Należy też pamiętać, że jeżeli prowadzącą działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej jest dwuosobowa spółka jawna wówczas wystąpienie wspólnika jest przyczyną rozwiązania spółki. Spółka jawna bowiem może istnieć, jeżeli wspólników jest więcej niż dwóch.
Biorąc pod uwagę powyższe, z punktu widzenia przepisów podatkowych warunkiem zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym dochodów z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej jest posiadanie zezwolenia na prowadzenie działalności na terenie danej strefy. Wystąpienie ze spółki któregokolwiek ze wspólników nie spowoduje utraty przez niego prawa do zwolnienia dochodów, uzyskanych za okres, kiedy był wspólnikiem spółki, z podatku dochodowego od osób fizycznych,. Uprawnienia do zwolnienia przysługują pozostałym wspólnikom tej spółki w okresie ważności zezwolenia, pod warunkiem, że spółka nadal będzie prowadziła działalność po wystąpieniu wspólnika.
Prawo do zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym będą mieli też nowi wspólnicy przystępujący do spółki w trakcie prowadzenia przez nią działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej.

Podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. Nr 123, poz. 600 ze zm.), ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).