Jakie ulgi podatkowe zostały przewidziane dla przedsiębiorców z tytułu realizacji zadania publicznego w ramach systemu PPP?

Z dniem 7 października 2005r. wejdzie w życie nowa ustawa z 28 lipca 2005r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. Nr 169, poz.1420), zwana dalej „ustawą o PPP”. Ma ona na celu pobudzenie inwestycji sektora publicznego, w tym zwłaszcza inwestycji infrastrukturalnych. Nowa ustawa tworzy do tego odpowiednie ramy prawne. Dzięki tej regulacji ustawodawca oczekuje zwiększenia ilości autostrad, oczyszczalni ścieków, obiektów sportowych itp.
System partnerstwa publiczno-prywatnego polega na tym, że inwestycje publiczne, wykonywane w ramach zadań publicznych, finansowane będą (w całości lub częściowo) przez podmioty prywatne. Prywatny przedsiębiorca po zrealizowaniu przedsięwzięcia będzie miał prawo – przez określony czas – do czerpania zysków z tej inwestycji. W wyjątkowych sytuacjach podmiot publiczny może również zapłacić za realizację inwestycji. Po czasie, w którym inwestorowi prywatnemu zwrócą się poniesione nakłady, inwestycja przejdzie na własność podmiotu publicznego. Obie strony będą zatem czerpać korzyści z omawianej formy współpracy: prywatny przedsiębiorca będzie miał prawo do czerpania pożytków z inwestycji, a podmiot publiczny uzyska środki na realizację zadania publicznego od podmiotu prywatnego.

Regulacje ustawowe

Ustawa o PPP ściśle definiuje pojęcie partnerstwa publiczno-prywatnego. Zgodnie z art. 1 ust. 2 tej ustawy, partnerstwo publiczno-prywatne (dalej PPP) jest opartą na umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym współpracą podmiotu publicznego i partnera prywatnego, służącą realizacji zadania publicznego. Przedmiotem umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym będzie realizacja przez partnera prywatnego przedsięwzięcia za wynagrodzeniem na rzecz podmiotu publicznego. Partner prywatny poniesie w całości albo w części nakłady na realizację przedsięwzięcia lub zapewni ich poniesienie przez inne podmioty. Wynagrodzeniem partnera prywatnego będzie prawo do pobierania pożytków lub uzyskiwania innych korzyści z przedsięwzięcia albo zapłata sumy pieniężnej przez podmiot publiczny.

Za partnera prywatnego uważa się:
a) przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,
b) organizację pozarządową,
c) kościół lub inny związek wyznaniowy,
d) podmiot zagraniczny, jeżeli jest przedsiębiorcą w rozumieniu prawa kraju rejestracji i spełnia warunki do wykonywania w Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej.

Przedsiębiorcą angażującym się w system PPP może być zatem nie tylko osoba prawna, ale również osoba fizyczna prowadząca samodzielną działalność gospodarczą, bądź niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Podmiot publiczny to:
a) organy administracji rządowej,
b) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki,
c) fundusze celowe,
d) państwowe szkoły wyższe,
e) jednostki badawczo-rozwojowe,
f) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
g) państwowe lub samorządowe instytucje kultury,
h) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,
i) państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych.
System PPP to nie tylko budowanie obiektów użyteczności publicznej – takich, jak drogi publiczne, linie kolejowe itd., ale również świadczenie usług lub podejmowanie innych form działania na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego. Zaangażowanie prywatnych przedsiębiorców m.in. do świadczenia usług w ramach opieki zdrowotnej, opieki społecznej lub porządku publicznego w systemie PPP ma na celu wzrost poziomu świadczenia tych usług.

Przedsięwzięcie w rozumieniu art. 4 pkt 4 ustawy o PPP to:
a) zaprojektowanie lub realizacja inwestycji w wykonaniu zadania publicznego,
b) świadczenie usług publicznych przez okres powyżej 3 lat, jeżeli obejmuje eksploatację, utrzymanie lub zarządzanie niezbędnym do tego składnikiem majątkowym,
c) działanie na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego, w tym rewitalizacji albo zagospodarowania miasta lub jego części albo innego obszaru, przeprowadzone na podstawie projektu przedłożonego przez podmiot publiczny lub połączone z jego zaprojektowaniem przez partnera prywatnego, jeżeli wynagrodzenie partnera prywatnego nie będzie mieć formy zapłaty sumy pieniężnej przez podmiot publiczny,
d) przedsięwzięcie pilotażowe, promocyjne, naukowe, edukacyjne lub kulturalne, wspomagające realizację zadań publicznych, jeżeli wynagrodzenie partnera prywatnego będzie pochodziło w przeważającej części ze źródeł innych niż środki podmiotu publicznego.

Warto wiedzieć:
Podmiot zainteresowany realizacją określonego przedsięwzięcia w ramach PPP może zgłosić wniosek do podmiotu publicznego z propozycją realizacji tego przedsięwzięcia. Przed podjęciem decyzji o realizacji określonego przedsięwzięcia w ramach PPP podmiot publiczny sporządza jego analizę, jeżeli zaś z przeprowadzonej analizy wynika, że przedsięwzięcie, choćby w części, wymaga finansowania z budżetu państwa, zgodę na realizację takiego przedsięwzięcia – na wniosek podmiotu publicznego – wyraża minister właściwy do spraw finansów publicznych. Informacje o planowanej realizacji określonego przedsięwzięcia na zasadach właściwych dla PPP ogłasza się w Biuletynie Zamówień Publicznych i Biuletynie Informacji Publicznej. Zasadą jest, że do wyboru partnera prywatnego i umów o partnerstwie publiczno-prywatnym w zakresie nieuregulowanym w ustawie o PPP stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 29 stycznia 2004r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. Nr 19, poz. 177 z późn.zm.) – por. art. 14 ustawy o PPP.
Umowa o PPP może także przewidywać, że w celu jej wykonania podmiot publiczny i partner prywatny zawiążą spółkę kapitałową.

Skutki w zakresie p.d.o.f.

Aby zachęcić prywatnych przedsiębiorców do zainteresowania się systemem PPP ustawodawca wprowadził ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych.
Zmiany w ustawie o p.d.o.f. wprowadzone zostały na mocy art. 31 ustawy o PPP. Mają one na celu uatrakcyjnienie i uproszczenie działań podejmowanych w ramach PPP, wprowadzając zasadę neutralności podatkowej. Jeżeli więc inwestycja będzie w jakimś stopniu finansowana przez partnera publicznego, to otrzymane przez przedsiębiorcę prywatnego środki na dane przedsięwzięcie nie będą stanowiły dla niego przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 122 ustawy o p.d.o.f. zwalnia się od podatku dochodowego wkład własny podmiotu publicznego otrzymany przez partnera prywatnego i przeznaczony na cele określone w umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym. Powyższe zwolnienie stosuje się również do podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (art. 37 ustawy o PPP).

Wkład własny oznacza wkład podmiotu publicznego polegający w szczególności na:
a) sfinansowaniu części kosztów realizacji przedsięwzięcia, w tym dopłaty do usług świadczonych przez partnera prywatnego w ramach przedsięwzięcia,
b) wniesieniu przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ kodeksu cywilnego, nieruchomości lub rzeczy ruchomej, licencji i innych wartości niematerialnych lub prawnych, jeżeli służą realizacji przedsięwzięcia.
Przekazanie wkładu własnego może nastąpić w szczególności w formie darowizny, sprzedaży (z zastrzeżeniem odkupu), użyczenia, użytkowania, najmu albo dzierżawy.
Zgodnie z art. 21 ust. 19 ustawy o p.d.o.f. zwolnieniu nie podlegają środki stanowiące zwrot wydatków poniesionych na realizację zadania publicznego lub przedsięwzięcia będącego przedmiotem umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym przez partnera prywatnego lub za jego pośrednictwem oraz środki przeznaczone na nabycie udziałów lub akcji w spółce handlowej.
Jednocześnie, do kosztów uzyskania przychodów przedsiębiorca nie będzie mógł zaliczyć wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z wkładu własnego podmiotu publicznego. Wynika to z art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o p.d.o.f., zgodnie z którym do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt. 46, 47a, 47c, 47d, 116 i 122.

Jak wskazano powyżej, podmiotowi prywatnemu przysługiwać będzie wynagrodzenie za realizację przedsięwzięcia (np. wybudowanie obiektu sportowego). Przedsiębiorca w ramach wynagrodzenia będzie miał prawo do pobierania opłat od użytkowników, bądź dochodów z przedsięwzięcia przez określony czas. Umowa powinna regulować wysokość opłat, sposób ich poboru oraz środki ochrony odbiorców. Na tym etapie ustawodawca nie przewidział dla przedsiębiorców dodatkowych ulg podatkowych.
Zgodnie z art. 25 ustawy o PPP po zakończeniu wykonywania umowy partner prywatny przekazuje podmiotowi publicznemu składnik majątkowy będący przedmiotem umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jego zużycia wskutek prawidłowego używania, chyba że umowa o PPP stanowi inaczej.

W myśl art. 22 ust. 1j ustawy o p.d.o.f. dla partnera prywatnego określonego w umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym, w rozumieniu ustawy o PPP, w przypadku nieodpłatnego przeniesienia na rzecz podmiotu publicznego (lub na rzecz państwowej lub samorządowej osoby prawnej utworzonej w celu wykonywania zadań publicznych, albo spółki handlowej z większościowym udziałem jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa) własności środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych w terminie określonym w tej umowie, kosztem uzyskania przychodu jest wartość początkowa tych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, pomniejszona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o p.d.o.f.

Podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.), ustawa z 28 lipca 2005r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. Nr 169, poz. 1420)